Zasady – 200+ fundamentalnych prawd i przekonań, które budują dobry mindset

People connecting jigsaw pieces of a head together

Zasady (principles) to fundamentalne prawdy, przekonania lub/i lekcje, które uczą myślenia (mindset) i są życiowymi drogowskazami.

Świadomie i sukcesywnie „odkrywam” je, gromadzę, testuję i stosuję od około 2012 roku. Poniższą listę aktualizuję na bieżąco więc zaglądaj tu co jakiś czas.

Fundamenty

  1. Działaj moralnie, etycznie i uczciwie. Bądź dobrym człowiekiem. Zawsze!
    „Warto być uczciwym, choć nie zawsze się to opłaca. Opłaca się być nieuczciwym, ale nie warto” (W. Bartoszewski)
  2. Praktykuj stoicyzm. Czytaj filozofię.
    Wbrew powszechnej opinii filozofia to nie teoria tylko bardzo praktyczna dziedzina. W filozofii znajdziesz odpowiedzi na najbardziej fundamentalne pytania.
  3. Ogranicz konsumpcję bieżących informacji/newsów
    Najlepiej całkowicie zrezygnuj z telewizji, radia, gazet itp. To szum informacyjny. Nie potrzebujesz tego (chyba, że są częścią Twojej pracy). Po rezygnacji Twoje myśli staną się dużo mniej „mętne”.
  4. Ogranicz konsumpcję w ogóle
  5. Prawdziwą kontrolę masz tylko nad jedną jedyną rzeczą w życiu. Nad tym jak reagujesz na to co Cię spotyka.
    Wszystko inne w długim okresie jest poza Twoją kontrolą. Skupiaj się na tym nad czym masz największą kontrolę. Reszta to strata energii. To co Cię spotyka nie jest ani dobre, ani złe, „jest jakie jest”. To Ty nadajesz temu emocjonalne zabarwienie i etykiety.
  6. Praktykuj uważność (świadomość) i wdzięczność. Medytuj (mindfulness). Codziennie.
    Życie większości z nas przypomina bardziej sen na jawie niż czuwanie. 50%+ czasu działamy na autopilocie. Regularnie zadawaj sobie pytania czy jestem teraz obecny/obudzony? za co jesteś wdzięczny? co dobrego mnie dziś spotkało? jaki sukces dziś odniosłem? Śpiesz się uważnie. Cokolwiek robisz rób uważnie.
  7. Życie jest krótkie. Cholernie krótkie.
    Nie marnuj go. Kończąc liceum spędziłeś już większość czasu ze swoimi rodzicami 🙁
  8. Szczęście, rodzina i zdrowie to 3 najważniejsze rzeczy w Twoim życiu.
    Dostajesz je w gratisie na dzień dobry. Doceń to.
  9. Stosuj perspektywę 10 letnią
    Napotkanie tematy traktuj pytaniem „czy to będzie miało znaczenie za 10 lat?”. Jeśli nie olej to. To pozwala skupiać się na tym co naprawdę ważne i długofalowe.
  10. Myśl pytaniami
    Jest to podstawowa technika pozwalająca.. myśleć i kształtować swoją rzeczywistość. Bądź fanem „głupich pytań”.
  11. Spędzaj czas z samym sobą. Rób retrospektywy.
    Świadome zatrzymanie się w miejscu i obserwacja minionych wydarzeń (retrospektywa) to najlepszy sposób na poznawanie siebie, ustalanie celów, nabieranie dystansu, ćwiczenie nawyków i jeszcze kilka innych rzeczy. Zarezerwuj na to czas w kalendarzu!
  12. Nie odkładaj na później
    W szczególności „na emeryturę”. Będzie za późno. Nie będziesz miał tyle energii i chęci. Pamiętaj, że „kiedyś będę miał więcej czasu”, „kiedy załatwię wszystkie sprawy to ..” to błędy poznawcze. To się nie wydarzy.
  13. „Dobry moment” nie istnieje.
    Działaj bez szukania wymówek.
  14. Nie licz na „Silver bullets”
    Od „wygranej na loterii” dużo lepsza jest strategia „kuli śniegowej” i „procentu składanego” czyli podejście długoterminowe i nawykowe.
  15. Traktuj przeszkody jak wyzwania
  16. Bądź antykruchy
    Działaj tak aby zawsze mieć więcej do zyskania niż do stracenia. Tak jakbyś jutro mógł stracić cały majątek.
  17. Nie porównuj się z innymi
    To bardzo kiepska „zewnętrzna” strategia. Stresująca i wywierająca ogromne napięcie. Porównuj się jedynie z samym sobą sprzed miesięcy i lat.
  18. Droga jest ważniejsza niż cel
    „Wspinaczka jest przygodą, a nie stanie na szczycie”. Ciesz się drogą bo osiągnięte cele często pozostawiają niedosyt i pustkę. Są prostą drogą do wypalenia. „The best view comes after the hardest climb.”
  19. Daj sobie czas zanim podejmiesz ważną decyzję
    Nie działaj pod wpływem emocji. Ważne decyzje odkładaj „do szuflady” aby dojrzały.
  20. Bądź minimalistą
    „Kupujemy rzeczy, których nie potrzebujemy za pieniądze, których nie mamy żeby zaimponować ludziom, których nie lubimy”.
  21. Less is more.
    Nie komplikuj. „Wszystko powinno być tak proste, jak to tylko możliwe, ale nie prostsze” – Einstein. „Gdybym miał więcej czasu napisałbym krótszy list” – T. S. Eliot.
  22. Poznaj siebie
    Poznaj swoje przekonania, schematy myślowe, ograniczenia i nawyki. Pytaj się po co robisz to co robisz? Jak chcesz być zapamiętany po śmierci?
  23. Bądź sobą – wszystkie inne role są już zajęte!
    Przestań „grać”. Zdejmij „maski”. Zaakceptuj siebie. Rób to co podpowiada Ci intuicja. Działaj tak aby „coś osiągnąć”, a nie być „kimś”.
  24. Bądź sceptyczny do swojej wiedzy i przekonań.
    Wiedz, że nic nie wiesz.
  25. Ego to Twój wróg
    Świat nie kręci się wokół Ciebie. Nie jesteś tak ważny jak Ci się wydaje.
    Uświadomienie sobie tych faktów to pierwszy krok aby zejść na ziemię, spuścić z siebie trochę powietrza, presji i otworzyć się na świat.
  26. Wiek to stan umysłu.
    Twój wiek nie ma żadnego znaczenia. „W tym wieku nie wypada” to bzdura.
  27. Nie negocjuj z samym sobą
    Trzymaj się zawartych ze sobą porozumień.
  28. Odraczaj gratyfikację
    To najlepszy sposób na akumulowanie kapitału oraz realizację naprawdę dużych projektów, które wymagają czasu.
  29. Mapa to nie teren
    To jak postrzegasz rzeczywistość jest tylko Twoją projekcją, a nie rzeczywistością.
  30. Baw się. Śmiej się. Miej poczucie humoru.
    Nie traktuj siebie i tego co robisz zbyt poważnie
  31. Szukaj uniwersalnej mądrości
  32. Ustal własne zasady i własną hierarchię wartości.
    Każdy jest inny i ma różne potrzeby, motywacje, cele, doświadczenie, wartości i przekonania. Żyj tak jak chcesz i bądź sobą!

Szczęście

  1. Szczęście to stan umysłu.
    Źródłem szczęścia jest umysł czyli świat wewnętrzny, a nie zewnętrzny. Rzeczy materialne powodują tylko chwilowy wzrost szczęścia (raczej radości, zadowolenia). Po czasie wracają do „średniej” i lądujesz w punkcie wyjścia.
  2. Nie myl szczęścia z przyjemnością!
  3. Szczęście to akceptacja tego co już masz. Teraz! W tym momencie.
    Przestań warunkować szczęście.
  4. Doceniaj drobne rzeczy. Codziennie.
  5. Celem życia jest poszukiwanie szczęścia
    Szczęście to najważniejsza rzecz w Twoim życiu. Bez niego wszystko traci sens.
  6. Szczęście to umiejętność.
    Nad poziomem szczęścia można pracować trenując umysł (np. mindfulness, obecność/uważność). Negatywne stany umysłu są wyuczone.
  7. Równowaga i świadomość (uważność) to klucz do szczęścia
  8. Depresja to choroba
    Nie myl jej z „brakiem szczęścia” i „kiepskim humorem”. Lecz ją.

Rozwój i nauka

  1. Rób to co lubisz
    To najlepszy sposób aby całe życie „nie pracować”
  2. Możesz nauczyć się wszystkiego. Możesz też zmienić każdy nawyk i cechę charakteru.
    To tylko kwestia „Twojego przebiegu”. Mózg jest plastyczny. Postrzeganie swoich umiejętności i cech jako zmiennych (a nie stałych) jest bardzo ważne!
  3. Czytaj i ucz się nieustannie
    Większości z nas zdobywanie wiedzy kończy na szkole. W rzeczywistości powinno być odwrotnie. Prawdziwa nauka zaczyna się w okolicach 30-stki. Czytaj kilkadziesiąt książek rocznie (nie beletrystyki). Po pierwszej „setce” książek Twoje życie i postrzeganie świata zmieni się diametralnie.
  4. Traktuj życie jak lekcję, a siebie jak ucznia
  5. Naucz się pisać, myśleć i mówić w sposób zorganizowany.
  6. Ucz się meta umiejętności
    Przykładowo: negocjacji, delegowania, zarządzania ludźmi, zarządzania projektami, planowania, produktywności, inwestowania, sprzedaży i budowania trwałych nawyków, psychologii, inteligencji emocjonalnej. Poznaj modele mentalne. Meta umiejętności są pomocne w każdej dziedzinie.
  7. Naucz się min. 1 języka obcego. Minimum angielskiego.
  8. Zidentyfikuj swoje „superpowers” i rozwijaj je.
    Połącz 2-3 superpowers (np. produktywność + IT + przedsiębiorczość) aby być w 1% ludzi w wybranej dziedzinie. Co lubisz robić? Do czego masz talent? Co daje kasę i umiesz sprzedać?
  9. Do swoich słabych stron zatrudniaj innych ludzi.
  10. Poznaj błędy poznawcze
    Nie jesteś tak logiczny jak Ci się wydaje. Nikt nie jest. W błędach poznawczych są ukryte algorytmy jak działamy i jak myślimy.
  11. Nie możesz nikogo niczego nauczyć
    Jedynym sposobem na naukę to samonauka (klamka jest ale od wewnątrz)
  12. Uważaj na efekt Dunninga-Krugera
    Jak? Mierz liczbą przepracowanych godzin + liczbę przeczytanych książek w danym obszarze.
  13. Bądź bogaty w wiedzę i doświadczenia, a nie tylko w pieniądze

Działanie, motywacja

  1. Znajdź swoje „dlaczego” czyli większy cel dla którego robisz to co robisz.
  2. Dyscyplina jest ważniejsza od talentu i szczęścia (farta).
    Lepiej zrobić 1000 pompek przez 1000 dni niż 1000 pompek 1 dnia! „Dyscyplina to wolność”
  3. Błędy są ok. Fail often fail fast
    Akceptuj błędy ale nie akceptuj braku wyciągania wniosków z tych błędów. Buduj środowisko przyjazne popełnianiu błędów (i tym samym nauce)
  4. Done is better than perfect
    Wystrzegaj się perfekcjonizmu ale trzymaj wysokie standardy wszystkiego co robisz.
  5. Cokolwiek zaczynasz traktuj to jak przygodę i eksperyment
    Działaj zwinnie. Rób częste iteracje. Rób testy, buduj MVP, rób „okresy próbne”. Zmniejszysz tarcie gdy zaczynasz.
  6. Próbuj. Do skutku. Nigdy się nie poddawaj!
    Bez próbowania wynik jest jeden. Próbowanie to najlepsza technika robienia postępów. To jak w kasynie. Co któryś los wygrywa.
  7. Podejmuj ryzyko ale zabezpiecz „tyły”
    „Każdy ma tyle na ile się odważy”
  8. Ne da się = Nie umiem + Boję się do tego przyznać.
  9. Cokolwiek robisz rób na 100% całym sobą
    Jeśli nie robisz na 100% nie rób tego wcale.
  10. Motywacja wewnętrzna > motywacja zewnętrzna
    Nad motywacją zewnętrzną w postaci like’ów, sub’ów, fanów, pieniędzy, wyglądu itp. nie masz żadnej kontroli. Prędzej czy później zostaniesz z niczym.
  11. Nie słuchaj rad od osób, które nie były tam gdzie Ty chcesz być
  12. Nie kupuj wiedzy od sprzedawców (np. szkoleniowców) tylko od praktyków

Ludzie

  1. Spraw aby ludzie czuli się ważni
    Każdy z nas ma na szyi zawieszoną tabliczkę z napisem „spraw abym poczuł się ważny”
  2. Ludzi wielkich poznajesz po tym jak traktują ludzi na dole.
    Nie bądź arogancki.
  3. Okazuj szacunek
  4. Świat zmienia się bardzo szybko. Ludzie są ciągle tacy sami.
  5. Zmiany/oczekiwania zaczynaj przede wszystkim od siebie
    Zanim kogokolwiek ocenisz spójrz na siebie i swoje zachowanie
  6. Zaakceptuj ludzi takimi jakimi są.
    Nie zmieniaj ludzi.
  7. Słuchaj. Pytaj. Mniej mów.
  8. Proś o rady
    A najlepiej znajdź w życiu mentorów od, których będziesz mógł się uczyć
  9. Mów „dziękuję” i „kocham” często. Najlepiej codziennie.
  10. Wybaczaj
  11. Nie oceniaj „po okładce”
  12. Dawaj więcej niż bierzesz
  13. Nie pal za sobą mostów
  14. Skąd pochodzisz, kim byli Twoi rodzice nie ma znaczenia
    Ogromnej większości z nas „na początku” drogi wydaje się zupełnie inaczej co jest powodem wielu stresów, zmartwień, błędnych przekonań i wewnętrznych blokad.
  15. Rodzice chcieli jak najlepiej. Nie miej im niczego za złe.
  16. Jesteśmy dokładnie tacy sami
    Jeśli wyjmiesz ludzi z ich ról, zedrzesz ubrania i pozbawisz materialnych błyskotek okaże się, że mamy identyczne schematy myślenia, problemy, troski, obawy i pragnienia.
  17. Pozbądź wszystkich negatywnych emocji
    To „trucizny” umysłu. Przykłady: gniew, złość, żal, zawiść, nienawiść, zazdrość, brak przebaczenia itd.
  18. Podróżuj i poznawaj inne kultury i ich punkty widzenia.
    Podróże to lek na ksenofobię.
  19. Poznaj historię ludzkości
    To klucz do zrozumienia tego co dzieje się dziś
  20. Zawsze zakładaj, że druga strona ma dobre intencje
    Ludzie z definicji są dobrzy i chcą dobrze. To fundament zaufania i porozumienia.

Przywództwo, zarządzanie i budowanie zespołu

  1. Nie słuchaj narracji. Patrz na dane i efekty
    „Po owocach ich poznacie”
  2. Ludzie robią to co mierzysz, a nie to czego oczekujesz
  3. Nie bądź „najmądrzejszym w pokoju”. Zatrudniaj lepszych od siebie
  4. Zadbaj o zespół, a zespół zadba o klientów.
  5. Zatrudniaj wolno, zwalniaj szybko
  6. Z dobrego łatwo zrobić wybitnego. Z kiepskiego trudno zrobić dobrego
  7. Ludzie przychodzą do firmy, a odchodzą od szefa
  8. Ufaj ale sprawdzaj
  9. Znikaj
    Zostawisz zespołowi przestrzeń na działanie i wzięcie odpowiedzialności
  10. Przyłapuj ludzi, że robią coś dobrze. Doceniaj.
    Feedback (głaski) dawaj codziennie (1 feedback negatywny =~ 4 feedbacki pozytywne). Spotkania zaczynaj od podziękowań ludziom oraz innym zespołom!
  11. Nieustannie szukaj u ludzi zalet. Niestety szkoła zaprogramowała nas na szukanie wad i błędów.
  12. Doceniaj publicznie, krytykuj w 4 oczy
    Każdy ma klamkę ale jest ona wewnątrz głowy. Próba zmia  ny kogoś to palenie energią w piecu.
  13. Bądź sprawiedliwy. Unikaj politykowania.
    Rozliczaj efekty, starania i postawy.
  14. Powiedziane nie znaczy zrozumiane, zrozumiane nie znaczy, zrobione nie znaczy zrobione dobrze.
    Proś o powtórzenie uzgodnionego planu.
  15. Poznaj cele, motywacje i oczekiwania drugiej strony
    Dlaczego z Tobą pracuje? Co chce osiągnąć? Dokąd zmierza?
  16. Mów wprost czego oczekujesz
    Nie zakładaj, że druga strona „to wie” lub „powinna to wiedzieć”.
  17. Nie dostałeś tego co oczekiwałeś? Upewnij się, że dobrze oddelegowałeś.
    Zmiany zaczynaj od siebie
  18. Traktuj ludzi jak partnerów, nie niewolników/wyrobników.
  19. Nie mieszaj (za bardzo) relacji prywatnych z zawodowymi
    Problemy i emocje rosną wtedy wykładniczo.
  20. Buduj zero-jedynkowe procesy. Procesy powinny być szczelne jak algorytmy
    Nieszczelne procesy nie działają i nie są stosowane
  21. Nie opisuj procesów. Zrutynizuj je i wgrzewaj w narzędzia codziennej pracy (np. JIRA). Bez tego pozostaną nieużywanymi statycznymi dokumentami.
  22. Najbardziej wydajni ludzie nie są wydajni 2 razy. Mogą być bardziej wydajni tysiące razy (szczególnie programiści).
  23. „Pożary” i przerwania to sygnały kiepskiego zarządzania i kiepskiej organizacji
  24. Nie zmieniaj ludzi. Zmieniaj ich środowisko pracy czyli kontekst w jakim pracują (np. procesy). „Ludzi nie zmienisz”
  25. Naucz się zarządzać „kaczkami”. „Orłami” nie musisz. Wybitni ludzie wymagają minimalnego zarządzania.
  26. Twoja uwaga to darmowa waluta
    Rozmawiaj w 4 oczy i bądź zainteresowany
  27. Stosuj nagrody niefinansowe
    Szczególnie przy wysokich zarobkach
  28. Ucz zespół dobrej organizacji i osobistej efektywności
  29. Delegując ustal CKK (co, kto i na kiedy)
  30. Unikaj mikro zarządzania
  31. Podstawowym budulcem firmy uczyń zespoły, a nie pojedynczych ludzi
  32. Nie można być dobrym menedżerem nie będąc dobrym coachem. Zarządzanie nie polega tylko na nadzorowaniu, kontrolowaniu, ocenianiu i nagradzaniu/karaniu.
  33. Tytuł czyni Cię menedżerem, a ludzie liderem
  34. Najwyższym priorytetem każdego menedżera są pomyślność i sukcesy zawodowe jego ludzi. Zamiast myśleć o „rzeczach” (produkt i procesy) lider myśli o ludziach: co myślą? Co czują? Jak uczynić ich lepszymi?
  35. Każde spotkanie zaczynaj od „tematów osobistych”. Jak minął weekend/urlop, kto co robił, co zobaczył, czego się dowiedział. Wbrew pozorom nie chodzi o „small talki” ale o szczere zainteresowanie i pogłębione rozmowy „o życiu”. To ważne aspekty przywództwa – ludzie czują się szanowani i dostrzegani. Zresztą to ciekawa i świetna zabawa.
  36. Miej plan spotkań 1:1 (agendę). Przygotowuj się.
  37. Swoje rozwiązania i rekomendacje jako menedżer dawaj na końcu. Dając je na start pozbawiasz zespół nauki i satysfakcji z rozwiązywania problemów.
  38. Praca menedżera polega na kierowaniu procesem podejmowania decyzji uwzględniając wszystkie punkty widzenia i na podejmowaniu decyzji rozstrzygających gdy zachodzi taka potrzeba i uwzględniając regułę dobro ogółu > dobro jednostki.
  39. Ustal zasady kardynalne (ograniczenia i drogowskazy) dla zespołu. Są to m.in niepodważalne prawdy/fakty, reguły czy leżące u podstaw firmy/produktu.
  40. Etyka to podstawa – nie toleruj ludzi postępujących nieetycznie – kłamiących, zmyślających, napastujących czy poniżających kolegów.
  41. Cechami świadczącymi o coachowalności człowieka są: uczciwość i pokora, wytrwałość i pracowitość, chęć uczenia się i pokora. Nie toleruj też: bufonów, mądrali, arogantów i krętaczy.
  42. Porażki zespołu czy firmy są porażką kierownictwa (ekstremalne przywództwo)
  43. Zwalniaj godnie – uroczyście podziękuj i doceń dotychczasową pracę. Bądź hojny. Zachowaj pełną godność zwalnianego. Traktuj to jak awans/sukces danej osoby.
  44. Zbuduj zaufanie przez lojalność, prawość, dyskrecję. Zaufanie to „gotowość do zaakceptowania własnej słabości wobec pozytywnych oczekiwań co do czyjegoś zachowania” inaczej zaufanie to możliwość pozostania sobą w swoim świecie.
  45. Daj ludziom popełniać błędy. „Zgadzaj się”
  46. Nie dawaj rozwiązań i nie mów co kto ma robić. Oczekuj wysokiej klasy rozwiązań.
  47. Ufaj swojemu instynktowi. Nie wszystko da się zmierzyć i policzyć.
  48. Bądź autentyczny. Bądź sobą. Nie graj. Tego samego oczekuj od swoich ludzi.
  49. Wstawiaj ludzi między problem, a siebie. Zawsze.
  50. Pytaj ludzi „Co tu robią”. Tłumacz im (z lotu ptaka) rolę jaką pełnią i sens w organizacji.
  51. Problemy (Widzę, że..), swoje emocje (Czuję, że..) , obawy (Mamy obawy o..) czy oczekiwania (Zależy mi na..) nazywaj otwarcie prosto z mostu.
  52. Bądź jak Sokrates. Nie odpowiadaj na pytania. Zadawaj je. Badania pokazują, że potęguje to poczucie kompetencji (są traktowani jak znawcy przedmiotu), istotności (ludzie czują się potrzebni) i autonomii (mogą wybierać i decydować)
  53. Zadawaj jedno pytanie na raz. Krótko i zwięźle. Nie mów. Słuchaj odpowiedzi. Dopytuj „Co jeszcze” aby pogłębić odpowiedzi.
  54. Nie zadawaj pytań retorycznych/fałszywych (Czy myślałeś o.. A co z.. Czy rozważałeś..)
  55. Pytania atakujące „Dlaczego..?” zamieniaj na „Co…?”. Np. Dlaczego tak to zrobiłeś? -> Co chciałeś przez to osiągnąć?
  56. Pytania to podstawowe narzędzia pracy lidera/menedżera. Zobacz listę podstawowych pytań.

Osobista efektywność, produktywność, zarządzanie sobą

  1. Jedynym naprawdę nieodnawialnym zasobem to czas
  2. Czas to najbardziej niedoceniana strategia
    Myśl i planuj długofalowo. W dziesiątkach lat. „Ludzie przeceniają to co mogą osiągnąć w rok, a nie doceniają tego co mogą osiągnąć w 10 lat”
  3. Wszystko powstaje 2 razy
    Najpierw w Twojej głowie, a potem w rzeczywistości.
  4. „Efekty są miarą prawdy”
    Oceniaj ludzi po efektach, a nie po tym co mówią.
  5. Traktuj dany Ci czas jak kieszonkowe
    Na co wydasz 168 godzin w tym tygodniu?
  6. Nie bądź „bardzo zajętym człowiekiem”
    Palimy czasem na rzeczy nieistotne lub pilne zamiast skupić się na ważnych.
  7. Twój inbox to nie Twoja lista zadań!
    W inbox zero uważaj na pułapkę odhaczania
  8. Prawie wszystko jest nieważne
    Tylko kilka rzeczy jest naprawdę ważne.
  9. Stosuj zasadę 80/20 (Pareto).
    Szukaj dźwigni i „low hanging fruits”. Efekty nie zależą bezpośrednio od ilości włożonego czasu lub energii.
  10. Jeśli nie jesteś na 90% na tak bądź na nie (reguła 90%)
  11. Prowadź dziennik
    Dokumentuj swoją drogę. To najlepszy sposób wyciągania lekcji i nauki.
  12. Stosuj metodę małych kroków. Każdego dnia.
    Nic nie robienie: (1.00)^365 = 1.00.
    Metoda małych kroków: (1.01)^365 = 37.7
  13. Nie przechowuj niczego w głowie. Niczego!
  14. Rób notatki
  15. Miej długofalowe cele. Najlepiej takie budujące nawyki
    W kilku horyzontach czasowych: na teraz, najbliższy dzień, tydzień, miesiąc, kwartał, rok, 10 lat i na całe życie
  16. Buduj dobre nawyki. Eliminuj te złe.
    Budowanie zaczynaj od mikro kroków tj. przysłowiowej 1 pompki dziennie. Przykłady dobrych nawyków:czytanie/pisanie, spacerowanie/trening/joga/medytacja/sport, planowanie/retrospektywy, sen itd.
  17. Najpierw ważne potem pilne
  18. Każde działanie zaczyna się od jednego małego kroku
    Jaki jest Twój najbliższy fizyczny krok do zrobienia?
  19. Nie zapominaj o roli przypadku i szczęścia (farta)
  20. Jeśli chcesz mieć coś zrobione dodaj to w kalendarzu
  21. Deleguj. To jedyny sposób na skalowanie samego siebie.
    Bądź „niepotrzebny”, a nie „najważniejszą osobą w pokoju”. Zaakceptuj, że nie dostaniesz 100% tego co oczekujesz.
  22. Automatyzuj
    I „rutynizuj” powtarzalne procesy. Najpierw „ręcznie”, potem „robotami” (oprogramowaniem itd.).
  23. Znikaj na pracę głęboką
    Blokuj w kalendarzu 30% czasu na ten rodzaj pracy
  24. Pracuj w blokach czasowych. Grupuj zadania o podobnej tematyce
    Koszt przełączania się między różnymi zadaniami zabija produktywność
  25. Dostosuj rodzaj pracy do poziomu swojej energii
  26. Ogranicz spotkania
    Spotkania zabijają produktywność na masową skalę.
    Wymagaj agendy i jasnego celu spotkania. Pilnuj ustalonego czasu.
  27. Wyeliminuj rozpraszacze
    Wyłącz wszystkie powiadomienia w telefonie, zamknij w przeglądarce niepotrzebne karty
  28. Wyłącz kolory w telefonie. Na stałe
    Mniej kolorów = mniej bodźców = mniejsza chęć na rozpraszanie
  29. Monitoruj na co wydajesz swój czas
    Już sama świadomość ile i na co poświęcasz czas motywuje do zmiany nawyków

Zdrowie fizyczne i psychiczne, równowaga, dobre życie.

  1. Ty i Twoje zdrowie to Twój najważniejszy „zasób”
  2. Śpij minimum 8h / dzień
    Mamy epidemię bezsenności. Spanie to najbardziej niedoceniany i zaniedbany obszar zdrowia. Spanie 8+h może być ważniejsze niż ruch i zdrowe odżywianie! To fundament zdrowia fizycznego i psychicznego. Brak snu powoduje choroby fizyczne i psychiczne, skraca życie, osłabia układ odpornościowy i kreatywność. Praca zmianowa wpisana jest przez WHO na listę czynników zwiększających ryzyko nowotworów!
  3. 2h mniej snu to skrócenie 8h snu o.. 50%
    Bo pozbawiasz się kluczowej fazy REM w końcówce nocy
  4. Kładź się i wstawaj o tych samych porach
    To skuteczna metoda na problemy z bezscennością i jakością snu. Naturalna pora snu 21-6. Idealna temperatura sypialni 18 stopni.
  5. Ogranicz elektronikę przed snem
    Min. 2h przed snem odstaw ekrany. Nie wnoś telefonu do sypialni. Stosuj filtry ograniczające niebieskie światło (niebieskie światło opóźnia wydzielanie melatoniny)
  6. Nie używaj tabletek nasennych
    Nie działają! Powodują stan anestezji, a nie prawdziwy sen. Ups!
  7. Jeśli możesz wstawaj bez budzika
    Przy budziku nie ustawiaj drzemek. Każda kolejna drzemka to niepotrzebny stres dla organizmu.
  8. Nie zaciągaj długu zdrowotnego
    Niedosypiając, jedząc gówno i pracując jak wariat zaciągasz dług. Organizm się o niego w końcu upomni.
  9. Słuchaj swojego organizmu
    Choroby, bóle (np. głowy), kiepskie samopoczucie, brak energii to komunikaty organizmu abyś zwrócić na niego uwagę i coś zmienił.
  10. Najpierw stajesz się sztywny, a potem stary. Nie na odwrót.
  11. „Przede wszystkim nie szkodź”
    Ogranicz palenie (nikotyna), picie, kawę (kofeina), cukier, sól i inne używki.
  12. Nie jedz zwierząt
    Ludzkość uczyniła z zabijania ogromny przemysł. W tym jak traktujesz zwierzęta ukryta jest Twoja wrażliwość (i dojrzałość emocjonalna)
  13. Pamiętaj o jatrogenii
    Lekarze są świetni w leczeniu nagłych przypadków. Z chorobach cywilizacyjnych już mniej. Organizm jest antykruchy i samoleczący (do pewnego momentu)
  14. Jedz jedzenie
    Najlepiej rośliny, nieprzetworzone, bez etykiet.
  15. Pij wodę
    Ok. 2 litry / dzień
  16. Ćwicz codziennie. Poznaj kalistenikę.
    Nie potrzebujesz do tego sprzętu ani siłowni!
  17. Oddychaj przez nos. Nigdy przez usta. Unikaj przewlekłej hiperwentylacji (tzn. nabierania zbyt dużo powietrza oraz wzdychania). Dotleniaj organizm.. wstrzymując powietrze (naprawdę! – patrz Tlenowa Przewaga)
  18. Chodź na spacery. Najlepiej codziennie
  19. Przebywaj blisko natury
    Kontakt z naturą jest jak jedzenie, picie i oddychanie.
    Jesteś przede wszystkim zwierzęciem. Jesteś owocem ziemi.
  20. Znajdź chwilę na odpoczynek każdego dnia
  21. Zaplanuj „hard reset”
    Ustaw w kalendarzu minimum 2 tygodniowy urlop rocznie. Jest jak mycie zębów.
  22. Długowieczność to dbanie o zdrowie fizyczne, psychiczne i emocjonalne
  23. Patrz na siebie przez pryzmat ewolucji
    Tam ukryty jest przepis na zdrowie

Biznes i praca

  1. „Przedsiębiorczość to sztuka zamieniania swoich pomysłów i oczekiwań na działanie”
  2. Biznes to maraton nie sprint
    Myśl i planuj długoterminowo. Nastaw się na kilkanaście/kilkadziesiąt lat ciężkiej (ale mądrej) pracy.
  3. Buduj i sprzedawaj własne produkty
  4. Nie potrzebujesz być pierwszy
  5. Nie zakładaj firmy bez wyraźnej przewagi nad innymi
  6. Zrozum swoją motywację do biznesu
    Dlaczego zakładasz firmę? Jaki cel chcesz osiągnąć? Pieniądze i chęć wzbogacenia to jedna z najgorszych motywacji.
  7. Biznes jednoosobowy długofalowo może być gorszy od etatu
    Zapieprzać jak na etacie tylko bez urlopów, wolnego i zespołu. Poznaj „Mit przedsiębiorczości”.
  8. Nie ma gotowych przepisów
    Tak naprawdę nikt nie wie jak zbudować i rozwinąć firmę. To właśnie esencja przedsiębiorczości.
  9. Stosuj „Hard stop”
    Kończ pracę o określonej porze
  10. Znajdź problem wart rozwiązania
    Nie buduj produktów, których nikt nie potrzebuje. Przejdź etapy problem-solution fit, a potem product-market fit.
  11. Obserwuj co robią, a nie co mówią klienci
  12. Brak płacących klientów powoduje upadek firmy
    „Dobry produkt sprzeda się sam” to bzdura. Sprzedawaj i rozwiązuj klientom znaczący problem
  13. Buduj MVP. Cokolwiek robisz.
  14. Bazuj na danych, nie opiniach
    Bądź data-driven. „Nie można zarządzać czymś, czego nie można zmierzyć” – Peter Drucker
  15. Firma jest dla Ciebie, a nie Ty dla firmy
    Ustal priorytety w życiu.
  16. Przedsiębiorczość to patriotyzm pozbawiony ideologii
  17. Nie potrzebujesz biura
    Stosuj zasadę minimalizmu również w firmie. Wydłużaj sobie pas startowy ograniczając koszty.
  18. Twoją największą konkurencją jesteś Ty sam
  19. Pomysł jest wart 1 zł. Liczy się egzekucja
  20. Nie rzucaj od razu etatu zaczynając pierwszy biznes
    Zacznij budować biznes jako „side project”.
  21. Nie szukaj inwestora (tylko dlatego, że jest to modne)
    Najlepszy sposób na finansowanie startupu to klienci i oszczędności. Pieniądz od inwestora jest bardzo bardzo drogi + pozbawia Cię pełnej kontroli.
  22. Jeśli chcesz z inwestorem przygotuj świetny PitchDeck
  23. Brak pieniędzy to nie Twój największy problem
    Najczęściej jest nim brak wystarczającej wiedzy aby działać skutecznie z tym co masz.
  24. Wspólnik jest jak małżeństwo.
  25. Nie mierz sukcesu firmy wielkością zespołu czy obrotami.
    Mierz go ilością wolnego czasu jaki posiadasz na życie oraz poziomem swoje szczęścia.
  26. Wzrost kilkadziesiąt % rocznie jest ok.
    Nie musisz rosnąć kilkaset % rocznie napędzany inwestycjami i inwestorami.
  27. Nie pisz biznes planu
    Zacznij działać i zwaliduj pomysł na rynku, a wcześniej zrób Business Model Canvas.
  28. Problemem nie jest brak pomysłów ale ich nadmiar
  29. Płać godnie. Powyżej średniej.
  30. Sukces firmy ukryty jest w tysiącach (często nudnych) malutkich kroczków

Finanse

  1. Pieniądze i praca są narzędziem, a nie celem samym w sobie
    Na łożu śmierci ludzie żałują najczęściej, że pracowali za dużo, spędzali za mało czasu z rodziną i przyjaciółmi oraz że nie żyli tak jak tego naprawdę chcieli.
  2. Nigdy nie trać pieniędzy
  3. Myśl o finansach w perspektywie lat. Dziesiątek lat.
  4. Najlepsza inwestycja to inwestycja w siebie
    Podnoszenie swoich kompetencji i zadbanie o zdrowie to dwie najlepsze inwestycje w życiu. Dla Ciebie i Twoich bliskich.
  5. Bogactwo, które widzisz w telewizji to bogactwo na pokaz
    To prosta droga do bankructwa
  6. Pracując na etacie nie zostaniesz „bogaty”
  7. Nie zarabiaj sprzedając swój czas (np. etat, freelancing)
    Pracuj mądrze, nie ciężko
  8. Nikt nie zadba o Twoje finanse lepiej od Ciebie. Nikt!
    Nie słuchaj ekspertów, doradców inwestycyjnych i.. sprzedawców w bankach!
  9. Pieniądze zrobią Cię bardziej tym kim już jesteś
  10. Oszczędzaj 50%+ zarobków
  11. Nie ważne ile zarabiasz. Ważne ile oszczędzasz.
  12. Czytaj umowy
    Nie rozumiesz = nie podpisujesz
  13. Nadwyżki inwestuj, a nie wydawaj na konsumpcje
    Pieniądze parzą (wielu ludzi). Osobista inflacja to zabójca osobistych finansów
  14. 90% osób nie powinno zajmować się inwestowaniem
    Ze względu na konstrukcję psychiczną będą tylko tracić.
  15. Inwestycji nie traktuj jako doraźnego sposobu na wzbogacenie się
    Najpierw jest to środek ochrony kapitału przed inflacją.
  16. Zarabianie jest lepsze niż oszczędzanie
    Najlepiej stosuj obie metody
  17. Pamiętaj o kosztach utraconych korzyści i kosztach swojego czasu
    Często pomijamy te 2 informacje w wyliczeniach.
  18. Po latach tłustych przychodzą lata chude
    Bądź gotowy
  19. Doświadczenia > Być > Mieć
  20. Walcz o zarobki pasywne
    Ale pamiętaj, że prawdziwe pasywne zarobki nie istnieją
  21. Zrozum swój poziom ryzyka
    I dostosuj do niego swój styl inwestowania
  22. Nie spekuluj!
  23. Bądź gotowy stracić wszystko co masz (stoicyzm)
    Myśl tak jakbyś jutro mógł się obudzić bez niczego. To najlepszy sposób na antykruchość.
  24. Nazwij czym jest dla Ciebie sukces.
    Ustal po co robisz to co robisz. Praca dla abstrakcyjnego „sukcesu” w przyszłości to ślepa i groźna uliczka.
  25. Naucz się rozmawiać o pieniądzach
  26. Nie bierz kredytów (oprócz inwestycyjnych i/lub hipotecznego)
    Wydawaj pieniądze, które są Twoje. Jest dobry i zły dług. Dobry jest na inwestycje. Zły konsumpcyjny.
  27. Mieszkanie to największy jednorazowy wydatek w życiu.
    Przyłóż się do tego tematu.
  28. Dywersyfikuj
    Ale w obrębie swoich specjalizacji aby nie rozmieniać się na drobne i nie rozpraszać
  29. Tezauryzuj oszczędności
    Nie przechowuj „żywej gotówki” (oprócz poduszki finansowej). Do rej pory 100% pieniędzy fiducjarnych opartych o zaufanie do emitenta upadło.
  30. Pierwsze kilkadziesiąt tyś pln zainwestuj w siebie aby zwiększyć swoje przychody.
    Zwiększanie zarobków przez pierwsze 5-15 lat pracy dają największe zwroty z inwestycji (których nie przebije giełda, nieruchomości itd.). Idealnie idź w biznes (nieograniczone zarobki). Dopiero duże kwoty inwestuj (pomnażaj). Oszczędzaj zawsze.

Do przemyślenia

Stosuj „perspektywę kosmiczną”
To stoicka metoda sprzed 2000+ lat, która pozwala nabrać odpowiedniego dystansu do najważniejszych spraw w życiu..

Spójrz ponownie na tę kropkę. To Nasz dom. To my. Na niej wszyscy, których kochasz, których znasz. O których kiedykolwiek słyszałeś. Każdy człowiek, który kiedykolwiek istniał, przeżył tam swoje życie. To suma Naszych radości i smutków. To tysiące pewnych swego religii, ideologii i doktryn ekonomicznych. To każdy myśliwy i zbieracz. Każdy bohater i tchórz. Każdy twórca i niszczyciel cywilizacji. Każdy król i chłop. Każda zakochana para. Każda matka, ojciec i każde pełne nadziei dziecko. Każdy wynalazca i odkrywca. Każdy moralista. Każdy skorumpowany polityk. Każdy wielki przywódca i wielka gwiazda. Każdy święty i każdy grzesznik w historii Naszego gatunku, żył tam. Na drobinie kurzu zawieszonej w promieniach Słońca. Pomyśl o rzekach krwi przelewanych przez tych wszystkich imperatorów, którzy w chwale i zwycięstwie mogli stać się chwilowymi władcami fragmentu tej kropki. Naszym pozom. Naszemu urojonemu poczuciu własnej ważności, naszej iluzji posiadania jakiejś uprzywilejowanej pozycji we wszechświecie, rzuca wyzwanie ta oto kropka bladego światła.” – Carl Sagan

Poniżej zdjęcie wykonane przez sondę Voyager 1 prezentujące Ziemię oddaloną o 6,4 mld km (źródło: Wikipedia)

Grafika tytułowa