Zasady (principles) to fundamentalne prawdy, przekonania lub/i lekcje, które uczą myślenia (mindset) i są życiowymi drogowskazami.
Świadomie i sukcesywnie „odkrywam” je, gromadzę, testuję i stosuję od około 2012 roku. Poniższą listę aktualizuję na bieżąco więc zaglądaj tu co jakiś czas.
Spis treści
Fundamenty
- Działaj moralnie, etycznie i uczciwie. Bądź dobrym człowiekiem. Zawsze!
„Warto być uczciwym, choć nie zawsze się to opłaca. Opłaca się być nieuczciwym, ale nie warto” (W. Bartoszewski) - Praktykuj stoicyzm. Czytaj filozofię.
Wbrew powszechnej opinii filozofia to nie teoria tylko bardzo praktyczna dziedzina. W filozofii znajdziesz odpowiedzi na najbardziej fundamentalne pytania. - Ogranicz konsumpcję bieżących informacji/newsów
Najlepiej całkowicie zrezygnuj z telewizji, radia, gazet itp. To szum informacyjny. Nie potrzebujesz tego (chyba, że są częścią Twojej pracy). Po rezygnacji Twoje myśli staną się dużo mniej „mętne”. - Ogranicz konsumpcję w ogóle
- Prawdziwą kontrolę masz tylko nad jedną jedyną rzeczą w życiu. Nad tym jak reagujesz na to co Cię spotyka.
Wszystko inne w długim okresie jest poza Twoją kontrolą. Skupiaj się na tym nad czym masz największą kontrolę. Reszta to strata energii. To co Cię spotyka nie jest ani dobre, ani złe, „jest jakie jest”. To Ty nadajesz temu emocjonalne zabarwienie i etykiety. - Praktykuj uważność (świadomość) i wdzięczność. Medytuj (mindfulness). Codziennie.
Życie większości z nas przypomina bardziej sen na jawie niż czuwanie. 50%+ czasu działamy na autopilocie. Regularnie zadawaj sobie pytania czy jestem teraz obecny/obudzony? za co jesteś wdzięczny? co dobrego mnie dziś spotkało? jaki sukces dziś odniosłem? Śpiesz się uważnie. Cokolwiek robisz rób uważnie. - Życie jest krótkie. Cholernie krótkie.
Nie marnuj go. Kończąc liceum spędziłeś już większość czasu ze swoimi rodzicami 🙁 - Szczęście, rodzina i zdrowie to 3 najważniejsze rzeczy w Twoim życiu.
Dostajesz je w gratisie na dzień dobry. Doceń to. - Stosuj perspektywę 10 letnią
Napotkanie tematy traktuj pytaniem „czy to będzie miało znaczenie za 10 lat?”. Jeśli nie olej to. To pozwala skupiać się na tym co naprawdę ważne i długofalowe. - Myśl pytaniami
Jest to podstawowa technika pozwalająca.. myśleć i kształtować swoją rzeczywistość. Bądź fanem „głupich pytań”. - Spędzaj czas z samym sobą. Rób retrospektywy.
Świadome zatrzymanie się w miejscu i obserwacja minionych wydarzeń (retrospektywa) to najlepszy sposób na poznawanie siebie, ustalanie celów, nabieranie dystansu, ćwiczenie nawyków i jeszcze kilka innych rzeczy. Zarezerwuj na to czas w kalendarzu! - Nie odkładaj na później
W szczególności „na emeryturę”. Będzie za późno. Nie będziesz miał tyle energii i chęci. Pamiętaj, że „kiedyś będę miał więcej czasu”, „kiedy załatwię wszystkie sprawy to ..” to błędy poznawcze. To się nie wydarzy. - „Dobry moment” nie istnieje.
Działaj bez szukania wymówek. - Nie licz na „Silver bullets”
Od „wygranej na loterii” dużo lepsza jest strategia „kuli śniegowej” i „procentu składanego” czyli podejście długoterminowe i nawykowe. - Traktuj przeszkody jak wyzwania
- Bądź antykruchy
Działaj tak aby zawsze mieć więcej do zyskania niż do stracenia. Tak jakbyś jutro mógł stracić cały majątek. - Nie porównuj się z innymi
To bardzo kiepska „zewnętrzna” strategia. Stresująca i wywierająca ogromne napięcie. Porównuj się jedynie z samym sobą sprzed miesięcy i lat. - Droga jest ważniejsza niż cel
„Wspinaczka jest przygodą, a nie stanie na szczycie”. Ciesz się drogą bo osiągnięte cele często pozostawiają niedosyt i pustkę. Są prostą drogą do wypalenia. „The best view comes after the hardest climb.” - Daj sobie czas zanim podejmiesz ważną decyzję
Nie działaj pod wpływem emocji. Ważne decyzje odkładaj „do szuflady” aby dojrzały. - Bądź minimalistą
„Kupujemy rzeczy, których nie potrzebujemy za pieniądze, których nie mamy żeby zaimponować ludziom, których nie lubimy”. - Less is more.
Nie komplikuj. „Wszystko powinno być tak proste, jak to tylko możliwe, ale nie prostsze” – Einstein. „Gdybym miał więcej czasu napisałbym krótszy list” – T. S. Eliot. - Poznaj siebie
Poznaj swoje przekonania, schematy myślowe, ograniczenia i nawyki. Pytaj się po co robisz to co robisz? Jak chcesz być zapamiętany po śmierci? - Bądź sobą – wszystkie inne role są już zajęte!
Przestań „grać”. Zdejmij „maski”. Zaakceptuj siebie. Rób to co podpowiada Ci intuicja. Działaj tak aby „coś osiągnąć”, a nie być „kimś”. - Bądź sceptyczny do swojej wiedzy i przekonań.
Wiedz, że nic nie wiesz. - Ego to Twój wróg
Świat nie kręci się wokół Ciebie. Nie jesteś tak ważny jak Ci się wydaje.
Uświadomienie sobie tych faktów to pierwszy krok aby zejść na ziemię, spuścić z siebie trochę powietrza, presji i otworzyć się na świat. - Wiek to stan umysłu.
Twój wiek nie ma żadnego znaczenia. „W tym wieku nie wypada” to bzdura. - Nie negocjuj z samym sobą
Trzymaj się zawartych ze sobą porozumień. - Odraczaj gratyfikację
To najlepszy sposób na akumulowanie kapitału oraz realizację naprawdę dużych projektów, które wymagają czasu. - Mapa to nie teren
To jak postrzegasz rzeczywistość jest tylko Twoją projekcją, a nie rzeczywistością. - Baw się. Śmiej się. Miej poczucie humoru.
Nie traktuj siebie i tego co robisz zbyt poważnie - Szukaj uniwersalnej mądrości
- Ustal własne zasady i własną hierarchię wartości.
Każdy jest inny i ma różne potrzeby, motywacje, cele, doświadczenie, wartości i przekonania. Żyj tak jak chcesz i bądź sobą!
Szczęście
- Szczęście to stan umysłu.
Źródłem szczęścia jest umysł czyli świat wewnętrzny, a nie zewnętrzny. Rzeczy materialne powodują tylko chwilowy wzrost szczęścia (raczej radości, zadowolenia). Po czasie wracają do „średniej” i lądujesz w punkcie wyjścia. - Nie myl szczęścia z przyjemnością!
- Szczęście to akceptacja tego co już masz. Teraz! W tym momencie.
Przestań warunkować szczęście. - Doceniaj drobne rzeczy. Codziennie.
- Celem życia jest poszukiwanie szczęścia
Szczęście to najważniejsza rzecz w Twoim życiu. Bez niego wszystko traci sens. - Szczęście to umiejętność.
Nad poziomem szczęścia można pracować trenując umysł (np. mindfulness, obecność/uważność). Negatywne stany umysłu są wyuczone. - Równowaga i świadomość (uważność) to klucz do szczęścia
- Depresja to choroba
Nie myl jej z „brakiem szczęścia” i „kiepskim humorem”. Lecz ją.
Rozwój i nauka
- Rób to co lubisz
To najlepszy sposób aby całe życie „nie pracować” - Możesz nauczyć się wszystkiego. Możesz też zmienić każdy nawyk i cechę charakteru.
To tylko kwestia „Twojego przebiegu”. Mózg jest plastyczny. Postrzeganie swoich umiejętności i cech jako zmiennych (a nie stałych) jest bardzo ważne! - Czytaj i ucz się nieustannie
Większości z nas zdobywanie wiedzy kończy na szkole. W rzeczywistości powinno być odwrotnie. Prawdziwa nauka zaczyna się w okolicach 30-stki. Czytaj kilkadziesiąt książek rocznie (nie beletrystyki). Po pierwszej „setce” książek Twoje życie i postrzeganie świata zmieni się diametralnie. - Traktuj życie jak lekcję, a siebie jak ucznia
- Naucz się pisać, myśleć i mówić w sposób zorganizowany.
- Ucz się meta umiejętności
Przykładowo: negocjacji, delegowania, zarządzania ludźmi, zarządzania projektami, planowania, produktywności, inwestowania, sprzedaży i budowania trwałych nawyków, psychologii, inteligencji emocjonalnej. Poznaj modele mentalne. Meta umiejętności są pomocne w każdej dziedzinie. - Naucz się min. 1 języka obcego. Minimum angielskiego.
- Zidentyfikuj swoje „superpowers” i rozwijaj je.
Połącz 2-3 superpowers (np. produktywność + IT + przedsiębiorczość) aby być w 1% ludzi w wybranej dziedzinie. Co lubisz robić? Do czego masz talent? Co daje kasę i umiesz sprzedać? - Do swoich słabych stron zatrudniaj innych ludzi.
- Poznaj błędy poznawcze
Nie jesteś tak logiczny jak Ci się wydaje. Nikt nie jest. W błędach poznawczych są ukryte algorytmy jak działamy i jak myślimy. - Nie możesz nikogo niczego nauczyć
Jedynym sposobem na naukę to samonauka (klamka jest ale od wewnątrz) - Uważaj na efekt Dunninga-Krugera
Jak? Mierz liczbą przepracowanych godzin + liczbę przeczytanych książek w danym obszarze. - Bądź bogaty w wiedzę i doświadczenia, a nie tylko w pieniądze
Działanie, motywacja
- Znajdź swoje „dlaczego” czyli większy cel dla którego robisz to co robisz.
- Dyscyplina jest ważniejsza od talentu i szczęścia (farta).
Lepiej zrobić 1000 pompek przez 1000 dni niż 1000 pompek 1 dnia! „Dyscyplina to wolność” - Błędy są ok. Fail often fail fast
Akceptuj błędy ale nie akceptuj braku wyciągania wniosków z tych błędów. Buduj środowisko przyjazne popełnianiu błędów (i tym samym nauce) - Done is better than perfect
Wystrzegaj się perfekcjonizmu ale trzymaj wysokie standardy wszystkiego co robisz. - Cokolwiek zaczynasz traktuj to jak przygodę i eksperyment
Działaj zwinnie. Rób częste iteracje. Rób testy, buduj MVP, rób „okresy próbne”. Zmniejszysz tarcie gdy zaczynasz. - Próbuj. Do skutku. Nigdy się nie poddawaj!
Bez próbowania wynik jest jeden. Próbowanie to najlepsza technika robienia postępów. To jak w kasynie. Co któryś los wygrywa. - Podejmuj ryzyko ale zabezpiecz „tyły”
„Każdy ma tyle na ile się odważy” - Ne da się = Nie umiem + Boję się do tego przyznać.
- Cokolwiek robisz rób na 100% całym sobą
Jeśli nie robisz na 100% nie rób tego wcale. - Motywacja wewnętrzna > motywacja zewnętrzna
Nad motywacją zewnętrzną w postaci like’ów, sub’ów, fanów, pieniędzy, wyglądu itp. nie masz żadnej kontroli. Prędzej czy później zostaniesz z niczym. - Nie słuchaj rad od osób, które nie były tam gdzie Ty chcesz być
- Nie kupuj wiedzy od sprzedawców (np. szkoleniowców) tylko od praktyków
Ludzie
- Spraw aby ludzie czuli się ważni
Każdy z nas ma na szyi zawieszoną tabliczkę z napisem „spraw abym poczuł się ważny” - Ludzi wielkich poznajesz po tym jak traktują ludzi na dole.
Nie bądź arogancki. - Okazuj szacunek
- Świat zmienia się bardzo szybko. Ludzie są ciągle tacy sami.
- Zmiany/oczekiwania zaczynaj przede wszystkim od siebie
Zanim kogokolwiek ocenisz spójrz na siebie i swoje zachowanie - Zaakceptuj ludzi takimi jakimi są.
Nie zmieniaj ludzi. - Słuchaj. Pytaj. Mniej mów.
- Proś o rady
A najlepiej znajdź w życiu mentorów od, których będziesz mógł się uczyć - Mów „dziękuję” i „kocham” często. Najlepiej codziennie.
- Wybaczaj
- Nie oceniaj „po okładce”
- Dawaj więcej niż bierzesz
- Nie pal za sobą mostów
- Skąd pochodzisz, kim byli Twoi rodzice nie ma znaczenia
Ogromnej większości z nas „na początku” drogi wydaje się zupełnie inaczej co jest powodem wielu stresów, zmartwień, błędnych przekonań i wewnętrznych blokad. - Rodzice chcieli jak najlepiej. Nie miej im niczego za złe.
- Jesteśmy dokładnie tacy sami
Jeśli wyjmiesz ludzi z ich ról, zedrzesz ubrania i pozbawisz materialnych błyskotek okaże się, że mamy identyczne schematy myślenia, problemy, troski, obawy i pragnienia. - Pozbądź wszystkich negatywnych emocji
To „trucizny” umysłu. Przykłady: gniew, złość, żal, zawiść, nienawiść, zazdrość, brak przebaczenia itd. - Podróżuj i poznawaj inne kultury i ich punkty widzenia.
Podróże to lek na ksenofobię. - Poznaj historię ludzkości
To klucz do zrozumienia tego co dzieje się dziś - Zawsze zakładaj, że druga strona ma dobre intencje
Ludzie z definicji są dobrzy i chcą dobrze. To fundament zaufania i porozumienia.
Przywództwo, zarządzanie i budowanie zespołu
- Nie słuchaj narracji. Patrz na dane i efekty
„Po owocach ich poznacie” - Ludzie robią to co mierzysz, a nie to czego oczekujesz
- Nie bądź „najmądrzejszym w pokoju”. Zatrudniaj lepszych od siebie
- Zadbaj o zespół, a zespół zadba o klientów.
- Zatrudniaj wolno, zwalniaj szybko
- Z dobrego łatwo zrobić wybitnego. Z kiepskiego trudno zrobić dobrego
- Ludzie przychodzą do firmy, a odchodzą od szefa
- Ufaj ale sprawdzaj
- Znikaj
Zostawisz zespołowi przestrzeń na działanie i wzięcie odpowiedzialności - Przyłapuj ludzi, że robią coś dobrze. Doceniaj.
Feedback (głaski) dawaj codziennie (1 feedback negatywny =~ 4 feedbacki pozytywne). Spotkania zaczynaj od podziękowań ludziom oraz innym zespołom! - Nieustannie szukaj u ludzi zalet. Niestety szkoła zaprogramowała nas na szukanie wad i błędów.
- Doceniaj publicznie, krytykuj w 4 oczy
Każdy ma klamkę ale jest ona wewnątrz głowy. Próba zmia ny kogoś to palenie energią w piecu. - Bądź sprawiedliwy. Unikaj politykowania.
Rozliczaj efekty, starania i postawy. - Powiedziane nie znaczy zrozumiane, zrozumiane nie znaczy, zrobione nie znaczy zrobione dobrze.
Proś o powtórzenie uzgodnionego planu. - Poznaj cele, motywacje i oczekiwania drugiej strony
Dlaczego z Tobą pracuje? Co chce osiągnąć? Dokąd zmierza? - Mów wprost czego oczekujesz
Nie zakładaj, że druga strona „to wie” lub „powinna to wiedzieć”. - Nie dostałeś tego co oczekiwałeś? Upewnij się, że dobrze oddelegowałeś.
Zmiany zaczynaj od siebie - Traktuj ludzi jak partnerów, nie niewolników/wyrobników.
- Nie mieszaj (za bardzo) relacji prywatnych z zawodowymi
Problemy i emocje rosną wtedy wykładniczo. - Buduj zero-jedynkowe procesy. Procesy powinny być szczelne jak algorytmy
Nieszczelne procesy nie działają i nie są stosowane - Nie opisuj procesów. Zrutynizuj je i wgrzewaj w narzędzia codziennej pracy (np. JIRA). Bez tego pozostaną nieużywanymi statycznymi dokumentami.
- Najbardziej wydajni ludzie nie są wydajni 2 razy. Mogą być bardziej wydajni tysiące razy (szczególnie programiści).
- „Pożary” i przerwania to sygnały kiepskiego zarządzania i kiepskiej organizacji
- Nie zmieniaj ludzi. Zmieniaj ich środowisko pracy czyli kontekst w jakim pracują (np. procesy). „Ludzi nie zmienisz”
- Naucz się zarządzać „kaczkami”. „Orłami” nie musisz. Wybitni ludzie wymagają minimalnego zarządzania.
- Twoja uwaga to darmowa waluta
Rozmawiaj w 4 oczy i bądź zainteresowany - Stosuj nagrody niefinansowe
Szczególnie przy wysokich zarobkach - Ucz zespół dobrej organizacji i osobistej efektywności
- Delegując ustal CKK (co, kto i na kiedy)
- Unikaj mikro zarządzania
- Podstawowym budulcem firmy uczyń zespoły, a nie pojedynczych ludzi
- Nie można być dobrym menedżerem nie będąc dobrym coachem. Zarządzanie nie polega tylko na nadzorowaniu, kontrolowaniu, ocenianiu i nagradzaniu/karaniu.
- Tytuł czyni Cię menedżerem, a ludzie liderem
- Najwyższym priorytetem każdego menedżera są pomyślność i sukcesy zawodowe jego ludzi. Zamiast myśleć o „rzeczach” (produkt i procesy) lider myśli o ludziach: co myślą? Co czują? Jak uczynić ich lepszymi?
- Każde spotkanie zaczynaj od „tematów osobistych”. Jak minął weekend/urlop, kto co robił, co zobaczył, czego się dowiedział. Wbrew pozorom nie chodzi o „small talki” ale o szczere zainteresowanie i pogłębione rozmowy „o życiu”. To ważne aspekty przywództwa – ludzie czują się szanowani i dostrzegani. Zresztą to ciekawa i świetna zabawa.
- Miej plan spotkań 1:1 (agendę). Przygotowuj się.
- Swoje rozwiązania i rekomendacje jako menedżer dawaj na końcu. Dając je na start pozbawiasz zespół nauki i satysfakcji z rozwiązywania problemów.
- Praca menedżera polega na kierowaniu procesem podejmowania decyzji uwzględniając wszystkie punkty widzenia i na podejmowaniu decyzji rozstrzygających gdy zachodzi taka potrzeba i uwzględniając regułę dobro ogółu > dobro jednostki.
- Ustal zasady kardynalne (ograniczenia i drogowskazy) dla zespołu. Są to m.in niepodważalne prawdy/fakty, reguły czy leżące u podstaw firmy/produktu.
- Etyka to podstawa – nie toleruj ludzi postępujących nieetycznie – kłamiących, zmyślających, napastujących czy poniżających kolegów.
- Cechami świadczącymi o coachowalności człowieka są: uczciwość i pokora, wytrwałość i pracowitość, chęć uczenia się i pokora. Nie toleruj też: bufonów, mądrali, arogantów i krętaczy.
- Porażki zespołu czy firmy są porażką kierownictwa (ekstremalne przywództwo)
- Zwalniaj godnie – uroczyście podziękuj i doceń dotychczasową pracę. Bądź hojny. Zachowaj pełną godność zwalnianego. Traktuj to jak awans/sukces danej osoby.
- Zbuduj zaufanie przez lojalność, prawość, dyskrecję. Zaufanie to „gotowość do zaakceptowania własnej słabości wobec pozytywnych oczekiwań co do czyjegoś zachowania” inaczej zaufanie to możliwość pozostania sobą w swoim świecie.
- Daj ludziom popełniać błędy. „Zgadzaj się”
- Nie dawaj rozwiązań i nie mów co kto ma robić. Oczekuj wysokiej klasy rozwiązań.
- Ufaj swojemu instynktowi. Nie wszystko da się zmierzyć i policzyć.
- Bądź autentyczny. Bądź sobą. Nie graj. Tego samego oczekuj od swoich ludzi.
- Wstawiaj ludzi między problem, a siebie. Zawsze.
- Pytaj ludzi „Co tu robią”. Tłumacz im (z lotu ptaka) rolę jaką pełnią i sens w organizacji.
- Problemy (Widzę, że..), swoje emocje (Czuję, że..) , obawy (Mamy obawy o..) czy oczekiwania (Zależy mi na..) nazywaj otwarcie prosto z mostu.
- Bądź jak Sokrates. Nie odpowiadaj na pytania. Zadawaj je. Badania pokazują, że potęguje to poczucie kompetencji (są traktowani jak znawcy przedmiotu), istotności (ludzie czują się potrzebni) i autonomii (mogą wybierać i decydować)
- Zadawaj jedno pytanie na raz. Krótko i zwięźle. Nie mów. Słuchaj odpowiedzi. Dopytuj „Co jeszcze” aby pogłębić odpowiedzi.
- Nie zadawaj pytań retorycznych/fałszywych (Czy myślałeś o.. A co z.. Czy rozważałeś..)
- Pytania atakujące „Dlaczego..?” zamieniaj na „Co…?”. Np. Dlaczego tak to zrobiłeś? -> Co chciałeś przez to osiągnąć?
- Pytania to podstawowe narzędzia pracy lidera/menedżera. Zobacz listę podstawowych pytań.
Osobista efektywność, produktywność, zarządzanie sobą
- Jedynym naprawdę nieodnawialnym zasobem to czas
- Czas to najbardziej niedoceniana strategia
Myśl i planuj długofalowo. W dziesiątkach lat. „Ludzie przeceniają to co mogą osiągnąć w rok, a nie doceniają tego co mogą osiągnąć w 10 lat” - Wszystko powstaje 2 razy
Najpierw w Twojej głowie, a potem w rzeczywistości. - „Efekty są miarą prawdy”
Oceniaj ludzi po efektach, a nie po tym co mówią. - Traktuj dany Ci czas jak kieszonkowe
Na co wydasz 168 godzin w tym tygodniu? - Nie bądź „bardzo zajętym człowiekiem”
Palimy czasem na rzeczy nieistotne lub pilne zamiast skupić się na ważnych. - Twój inbox to nie Twoja lista zadań!
W inbox zero uważaj na pułapkę odhaczania - Prawie wszystko jest nieważne
Tylko kilka rzeczy jest naprawdę ważne. - Stosuj zasadę 80/20 (Pareto).
Szukaj dźwigni i „low hanging fruits”. Efekty nie zależą bezpośrednio od ilości włożonego czasu lub energii. - Jeśli nie jesteś na 90% na tak bądź na nie (reguła 90%)
- Prowadź dziennik
Dokumentuj swoją drogę. To najlepszy sposób wyciągania lekcji i nauki. - Stosuj metodę małych kroków. Każdego dnia.
Nic nie robienie: (1.00)^365 = 1.00.
Metoda małych kroków: (1.01)^365 = 37.7 - Nie przechowuj niczego w głowie. Niczego!
- Rób notatki
- Miej długofalowe cele. Najlepiej takie budujące nawyki
W kilku horyzontach czasowych: na teraz, najbliższy dzień, tydzień, miesiąc, kwartał, rok, 10 lat i na całe życie - Buduj dobre nawyki. Eliminuj te złe.
Budowanie zaczynaj od mikro kroków tj. przysłowiowej 1 pompki dziennie. Przykłady dobrych nawyków:czytanie/pisanie, spacerowanie/trening/joga/medytacja/sport, planowanie/retrospektywy, sen itd. - Najpierw ważne potem pilne
- Każde działanie zaczyna się od jednego małego kroku
Jaki jest Twój najbliższy fizyczny krok do zrobienia? - Nie zapominaj o roli przypadku i szczęścia (farta)
- Jeśli chcesz mieć coś zrobione dodaj to w kalendarzu
- Deleguj. To jedyny sposób na skalowanie samego siebie.
Bądź „niepotrzebny”, a nie „najważniejszą osobą w pokoju”. Zaakceptuj, że nie dostaniesz 100% tego co oczekujesz. - Automatyzuj
I „rutynizuj” powtarzalne procesy. Najpierw „ręcznie”, potem „robotami” (oprogramowaniem itd.). - Znikaj na pracę głęboką
Blokuj w kalendarzu 30% czasu na ten rodzaj pracy - Pracuj w blokach czasowych. Grupuj zadania o podobnej tematyce
Koszt przełączania się między różnymi zadaniami zabija produktywność - Dostosuj rodzaj pracy do poziomu swojej energii
- Ogranicz spotkania
Spotkania zabijają produktywność na masową skalę.
Wymagaj agendy i jasnego celu spotkania. Pilnuj ustalonego czasu. - Wyeliminuj rozpraszacze
Wyłącz wszystkie powiadomienia w telefonie, zamknij w przeglądarce niepotrzebne karty - Wyłącz kolory w telefonie. Na stałe
Mniej kolorów = mniej bodźców = mniejsza chęć na rozpraszanie - Monitoruj na co wydajesz swój czas
Już sama świadomość ile i na co poświęcasz czas motywuje do zmiany nawyków
Zdrowie fizyczne i psychiczne, równowaga, dobre życie.
- Ty i Twoje zdrowie to Twój najważniejszy „zasób”
- Śpij minimum 8h / dzień
Mamy epidemię bezsenności. Spanie to najbardziej niedoceniany i zaniedbany obszar zdrowia. Spanie 8+h może być ważniejsze niż ruch i zdrowe odżywianie! To fundament zdrowia fizycznego i psychicznego. Brak snu powoduje choroby fizyczne i psychiczne, skraca życie, osłabia układ odpornościowy i kreatywność. Praca zmianowa wpisana jest przez WHO na listę czynników zwiększających ryzyko nowotworów! - 2h mniej snu to skrócenie 8h snu o.. 50%
Bo pozbawiasz się kluczowej fazy REM w końcówce nocy - Kładź się i wstawaj o tych samych porach
To skuteczna metoda na problemy z bezscennością i jakością snu. Naturalna pora snu 21-6. Idealna temperatura sypialni 18 stopni. - Ogranicz elektronikę przed snem
Min. 2h przed snem odstaw ekrany. Nie wnoś telefonu do sypialni. Stosuj filtry ograniczające niebieskie światło (niebieskie światło opóźnia wydzielanie melatoniny) - Nie używaj tabletek nasennych
Nie działają! Powodują stan anestezji, a nie prawdziwy sen. Ups! - Jeśli możesz wstawaj bez budzika
Przy budziku nie ustawiaj drzemek. Każda kolejna drzemka to niepotrzebny stres dla organizmu. - Nie zaciągaj długu zdrowotnego
Niedosypiając, jedząc gówno i pracując jak wariat zaciągasz dług. Organizm się o niego w końcu upomni. - Słuchaj swojego organizmu
Choroby, bóle (np. głowy), kiepskie samopoczucie, brak energii to komunikaty organizmu abyś zwrócić na niego uwagę i coś zmienił. - Najpierw stajesz się sztywny, a potem stary. Nie na odwrót.
- „Przede wszystkim nie szkodź”
Ogranicz palenie (nikotyna), picie, kawę (kofeina), cukier, sól i inne używki. - Nie jedz zwierząt
Ludzkość uczyniła z zabijania ogromny przemysł. W tym jak traktujesz zwierzęta ukryta jest Twoja wrażliwość (i dojrzałość emocjonalna) - Pamiętaj o jatrogenii
Lekarze są świetni w leczeniu nagłych przypadków. Z chorobach cywilizacyjnych już mniej. Organizm jest antykruchy i samoleczący (do pewnego momentu) - Jedz jedzenie
Najlepiej rośliny, nieprzetworzone, bez etykiet. - Pij wodę
Ok. 2 litry / dzień - Ćwicz codziennie. Poznaj kalistenikę.
Nie potrzebujesz do tego sprzętu ani siłowni! - Oddychaj przez nos. Nigdy przez usta. Unikaj przewlekłej hiperwentylacji (tzn. nabierania zbyt dużo powietrza oraz wzdychania). Dotleniaj organizm.. wstrzymując powietrze (naprawdę! – patrz Tlenowa Przewaga)
- Chodź na spacery. Najlepiej codziennie
- Przebywaj blisko natury
Kontakt z naturą jest jak jedzenie, picie i oddychanie.
Jesteś przede wszystkim zwierzęciem. Jesteś owocem ziemi. - Znajdź chwilę na odpoczynek każdego dnia
- Zaplanuj „hard reset”
Ustaw w kalendarzu minimum 2 tygodniowy urlop rocznie. Jest jak mycie zębów. - Długowieczność to dbanie o zdrowie fizyczne, psychiczne i emocjonalne
- Patrz na siebie przez pryzmat ewolucji
Tam ukryty jest przepis na zdrowie
Biznes i praca
- „Przedsiębiorczość to sztuka zamieniania swoich pomysłów i oczekiwań na działanie”
- Biznes to maraton nie sprint
Myśl i planuj długoterminowo. Nastaw się na kilkanaście/kilkadziesiąt lat ciężkiej (ale mądrej) pracy. - Buduj i sprzedawaj własne produkty
- Nie potrzebujesz być pierwszy
- Nie zakładaj firmy bez wyraźnej przewagi nad innymi
- Zrozum swoją motywację do biznesu
Dlaczego zakładasz firmę? Jaki cel chcesz osiągnąć? Pieniądze i chęć wzbogacenia to jedna z najgorszych motywacji. - Biznes jednoosobowy długofalowo może być gorszy od etatu
Zapieprzać jak na etacie tylko bez urlopów, wolnego i zespołu. Poznaj „Mit przedsiębiorczości”. - Nie ma gotowych przepisów
Tak naprawdę nikt nie wie jak zbudować i rozwinąć firmę. To właśnie esencja przedsiębiorczości. - Stosuj „Hard stop”
Kończ pracę o określonej porze - Znajdź problem wart rozwiązania
Nie buduj produktów, których nikt nie potrzebuje. Przejdź etapy problem-solution fit, a potem product-market fit. - Obserwuj co robią, a nie co mówią klienci
- Brak płacących klientów powoduje upadek firmy
„Dobry produkt sprzeda się sam” to bzdura. Sprzedawaj i rozwiązuj klientom znaczący problem - Buduj MVP. Cokolwiek robisz.
- Bazuj na danych, nie opiniach
Bądź data-driven. „Nie można zarządzać czymś, czego nie można zmierzyć” – Peter Drucker - Firma jest dla Ciebie, a nie Ty dla firmy
Ustal priorytety w życiu. - Przedsiębiorczość to patriotyzm pozbawiony ideologii
- Nie potrzebujesz biura
Stosuj zasadę minimalizmu również w firmie. Wydłużaj sobie pas startowy ograniczając koszty. - Twoją największą konkurencją jesteś Ty sam
- Pomysł jest wart 1 zł. Liczy się egzekucja
- Nie rzucaj od razu etatu zaczynając pierwszy biznes
Zacznij budować biznes jako „side project”. - Nie szukaj inwestora (tylko dlatego, że jest to modne)
Najlepszy sposób na finansowanie startupu to klienci i oszczędności. Pieniądz od inwestora jest bardzo bardzo drogi + pozbawia Cię pełnej kontroli. - Jeśli chcesz z inwestorem przygotuj świetny PitchDeck
- Brak pieniędzy to nie Twój największy problem
Najczęściej jest nim brak wystarczającej wiedzy aby działać skutecznie z tym co masz. - Wspólnik jest jak małżeństwo.
- Nie mierz sukcesu firmy wielkością zespołu czy obrotami.
Mierz go ilością wolnego czasu jaki posiadasz na życie oraz poziomem swoje szczęścia. - Wzrost kilkadziesiąt % rocznie jest ok.
Nie musisz rosnąć kilkaset % rocznie napędzany inwestycjami i inwestorami. - Nie pisz biznes planu
Zacznij działać i zwaliduj pomysł na rynku, a wcześniej zrób Business Model Canvas. - Problemem nie jest brak pomysłów ale ich nadmiar
- Płać godnie. Powyżej średniej.
- Sukces firmy ukryty jest w tysiącach (często nudnych) malutkich kroczków
Finanse
- Pieniądze i praca są narzędziem, a nie celem samym w sobie
Na łożu śmierci ludzie żałują najczęściej, że pracowali za dużo, spędzali za mało czasu z rodziną i przyjaciółmi oraz że nie żyli tak jak tego naprawdę chcieli. - Nigdy nie trać pieniędzy
- Myśl o finansach w perspektywie lat. Dziesiątek lat.
- Najlepsza inwestycja to inwestycja w siebie
Podnoszenie swoich kompetencji i zadbanie o zdrowie to dwie najlepsze inwestycje w życiu. Dla Ciebie i Twoich bliskich. - Bogactwo, które widzisz w telewizji to bogactwo na pokaz
To prosta droga do bankructwa - Pracując na etacie nie zostaniesz „bogaty”
- Nie zarabiaj sprzedając swój czas (np. etat, freelancing)
Pracuj mądrze, nie ciężko - Nikt nie zadba o Twoje finanse lepiej od Ciebie. Nikt!
Nie słuchaj ekspertów, doradców inwestycyjnych i.. sprzedawców w bankach! - Pieniądze zrobią Cię bardziej tym kim już jesteś
- Oszczędzaj 50%+ zarobków
- Nie ważne ile zarabiasz. Ważne ile oszczędzasz.
- Czytaj umowy
Nie rozumiesz = nie podpisujesz - Nadwyżki inwestuj, a nie wydawaj na konsumpcje
Pieniądze parzą (wielu ludzi). Osobista inflacja to zabójca osobistych finansów - 90% osób nie powinno zajmować się inwestowaniem
Ze względu na konstrukcję psychiczną będą tylko tracić. - Inwestycji nie traktuj jako doraźnego sposobu na wzbogacenie się
Najpierw jest to środek ochrony kapitału przed inflacją. - Zarabianie jest lepsze niż oszczędzanie
Najlepiej stosuj obie metody - Pamiętaj o kosztach utraconych korzyści i kosztach swojego czasu
Często pomijamy te 2 informacje w wyliczeniach. - Po latach tłustych przychodzą lata chude
Bądź gotowy - Doświadczenia > Być > Mieć
- Walcz o zarobki pasywne
Ale pamiętaj, że prawdziwe pasywne zarobki nie istnieją - Zrozum swój poziom ryzyka
I dostosuj do niego swój styl inwestowania - Nie spekuluj!
- Bądź gotowy stracić wszystko co masz (stoicyzm)
Myśl tak jakbyś jutro mógł się obudzić bez niczego. To najlepszy sposób na antykruchość. - Nazwij czym jest dla Ciebie sukces.
Ustal po co robisz to co robisz. Praca dla abstrakcyjnego „sukcesu” w przyszłości to ślepa i groźna uliczka. - Naucz się rozmawiać o pieniądzach
- Nie bierz kredytów (oprócz inwestycyjnych i/lub hipotecznego)
Wydawaj pieniądze, które są Twoje. Jest dobry i zły dług. Dobry jest na inwestycje. Zły konsumpcyjny. - Mieszkanie to największy jednorazowy wydatek w życiu.
Przyłóż się do tego tematu. - Dywersyfikuj
Ale w obrębie swoich specjalizacji aby nie rozmieniać się na drobne i nie rozpraszać - Tezauryzuj oszczędności
Nie przechowuj „żywej gotówki” (oprócz poduszki finansowej). Do rej pory 100% pieniędzy fiducjarnych opartych o zaufanie do emitenta upadło. - Pierwsze kilkadziesiąt tyś pln zainwestuj w siebie aby zwiększyć swoje przychody.
Zwiększanie zarobków przez pierwsze 5-15 lat pracy dają największe zwroty z inwestycji (których nie przebije giełda, nieruchomości itd.). Idealnie idź w biznes (nieograniczone zarobki). Dopiero duże kwoty inwestuj (pomnażaj). Oszczędzaj zawsze.
Do przemyślenia
Stosuj „perspektywę kosmiczną”
To stoicka metoda sprzed 2000+ lat, która pozwala nabrać odpowiedniego dystansu do najważniejszych spraw w życiu..
„Spójrz ponownie na tę kropkę. To Nasz dom. To my. Na niej wszyscy, których kochasz, których znasz. O których kiedykolwiek słyszałeś. Każdy człowiek, który kiedykolwiek istniał, przeżył tam swoje życie. To suma Naszych radości i smutków. To tysiące pewnych swego religii, ideologii i doktryn ekonomicznych. To każdy myśliwy i zbieracz. Każdy bohater i tchórz. Każdy twórca i niszczyciel cywilizacji. Każdy król i chłop. Każda zakochana para. Każda matka, ojciec i każde pełne nadziei dziecko. Każdy wynalazca i odkrywca. Każdy moralista. Każdy skorumpowany polityk. Każdy wielki przywódca i wielka gwiazda. Każdy święty i każdy grzesznik w historii Naszego gatunku, żył tam. Na drobinie kurzu zawieszonej w promieniach Słońca. Pomyśl o rzekach krwi przelewanych przez tych wszystkich imperatorów, którzy w chwale i zwycięstwie mogli stać się chwilowymi władcami fragmentu tej kropki. Naszym pozom. Naszemu urojonemu poczuciu własnej ważności, naszej iluzji posiadania jakiejś uprzywilejowanej pozycji we wszechświecie, rzuca wyzwanie ta oto kropka bladego światła.” – Carl Sagan
Poniżej zdjęcie wykonane przez sondę Voyager 1 prezentujące Ziemię oddaloną o 6,4 mld km (źródło: Wikipedia)